Trong công tác hạch toán kế toán doanh nghiệp thường có sự khác biệt, giữa số thuế thu nhập doanh nghiệp theo kế toán, và số thuế thu nhập doanh nghiệp theo cơ quan thuế. Lý do là cơ sở ghi nhận, hay nguyên tắc ghi nhận thu nhập, ghi nhận chi phí giữa kế toán và thuế khác nhau.
Để giải quyết sự khác biệt này trong kế toán, thì ta dùng tài khoản “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” xem là công cụ hạch toán.
THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI LÀ GÌ ?
Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại, có thể hiểu là số thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh kỳ này nhưng bị hoãn lại đến các kỳ kế toán sau, hoặc ngược lại là ghi nhận phải nộp kỳ này theo pháp luật thuế, nhưng kỳ sau mới phát sinh nộp thuế theo pháp luật kế toán.
Nội dung cần nghiên cứu về thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại trong kế toán
Trong công tác kế toán, chúng ta ghi nhận “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” khi phát sinh, sẽ có sự ảnh hưởng trên hai góc độ trong báo cáo tài chính là:
- Góc độ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;
- Góc độ Bảng cân đối kế toán.
Xét trên Góc độ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh:
Ta có:
- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp theo kế toán = Lợi nhuận kế toán trước thuế x thuế suất.
- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp theo thuế = Thu nhập tính thuế x thuế suất.
Sự khác nhau giữa 2 công thức trên:
+ Lợi nhuận kế toán trước thuế là theo pháp luật kế toán.
+ Thu nhập tính thuế là theo pháp luật thuế.
Nhiệm vụ của kế toán là phải phản ánh sự khác biệt nêu trên qua tài khoản để ghi nhận trong báo cáo kết quả kinh doanh.
Xét trên Góc độ bảng cân đối kế toán:
Nghiên cứu “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại”, góc độ bảng cân đối kế toán ta cần nắm hai nội dung sau:
- Chênh lệch vĩnh viễn là chênh lệch phát sinh khi các khoản thu nhập, chi phí được ghi nhận theo mục đích kế toán nhưng không được tính vào thu nhập, chi phí khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Chênh lệch tạm thời là khoản chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của tài sản hoặc nợ phải trả trong Bảng Cân đối kế toán và cơ sở tính thuế của tài sản hoặc nợ phải trả đó.
Đọc thêm: 5 Ví dụ về thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Có 2 loại chênh lệch tạm thời là: Chênh lệch tạm thời được khấu trừ, và chênh lệch tạm thời chịu thuế, cụ thể:
+ Chênh lệch tạm thời được khấu trừ: là chênh lệch làm phát sinh các khoản khấu trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong tương lai, làm giảm nghĩa vụ thuế trong tương lai và phát sinh “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại”.
+ Chênh lệch tạm thời chịu thuế: là chênh lệch làm phát sinh thu nhập chịu thuế khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong tương lai, làm tăng nghĩa vụ thuế trong tương lai và phát sinh “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả”.
Có thể bạn quan tâm: Chênh lệch tạm thời và chênh lệch vĩnh viễn
Nhiệm vụ của kế toán là phải phản ánh các khác biệt nêu trên qua tài khoản, để ghi nhận trong bảng cân đối kế toán.
THỦ TỤC KIỂM TOÁN VIÊN CẦN THỰC HIỆN KHI KIỂM TRA BẢNG TÍNH THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI (Thử nghiệm cơ bản)
- Thu thập bảng phân tích tài sản thuế thu nhập hoãn lại và thuế thu nhập hoãn lại phải trả, tùy theo điều kiện áp dụng và xem xét liệu các khoản chênh lệch tạm thời đã được hạch toán phù hợp hay chưa.
Ví dụ chênh lệch tạm thời dẫn đến tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại hoặc thuế thu nhập hoãn lại phải trả là:
(a) Chênh lệch phát sinh từ tỷ lệ khấu hao khác nhau giữa mục đích kế toán và mục đích thuế;
(b) Các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng và nợ thuế chưa sử dụng khi chắc chắn trong tương lai sẽ có khoản lợi nhuận tính thuế để sử dụng các khoản lỗ và khoản nợ thuế chưa sử dụng này.
- Thu thập bảng tính thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại và thực hiện các thủ tục sau:
(a) Đối chiếu giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế của tài sản hoặc nợ phải trả với bảng tổng hợp có liên quan;
(b) Kiểm tra với bảng tính thuế TNDN hiện hành để xem có chênh lệch tạm thời nào bị bỏ sót không;
(c) Xác minh lại tính chính xác số học của các tính toán.
- Kiểm tra tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại và thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả có được tính toán theo thuế suất dự kiến áp dụng cho thời kỳ mà tài sản được thực hiện và nợ phải trả được thanh toán, dựa trên thuế suất (và pháp luật về thuế TNDN) đã ban hành tại ngày kết thúc kỳ kế toán.
3.1. Tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh từ các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng.
3.1.1. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phải được ghi nhận khi đơn vị có đủ lợi nhuận chịu thuế trong tương lai để bù đắp các khoản lỗ tính thuế. Khi đơn vị có khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng, đơn vị chỉ được ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại khi đơn vị có các khoản chênh lệch tạm thời phải chịu thuế hoặc có bằng chứng chắc chắn rằng đơn vị sẽ đủ lợi nhuận tính thuế trong tương lai.
Soát xét đánh giá và ước tính của khách hàng, xác định liệu tài sản thuế hoãn lại được ghi ghi nhận có hợp lý không.
3.1.2. Đối với trường hợp có các khoản lỗ tính thuế và nợ thuế chưa sử dụng, kiểm tra lại đánh giá hoặc liên hệ với cơ quan thuế quản lý.
3.1.3. Thu thập đánh giá lại của khách hàng về các tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại chưa được ghi nhận, rà soát lại xem các đánh giá có còn phù hợp không.
- Vốn chủ sở hữu
Kiểm tra tính hợp lý trong xử lý kế toán đối với thuế TNDN hiện hành và thuế TNDN hoãn lại đã được xác định hay ghi có trực tiếp vào khoản mục vốn chủ sở hữu.
- Trình bày và thuyết minh
5.1. Đảm bảo thuế TNDN hiện hành và thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại được thuyết minh phù hợp trên BCTC theo khuôn khổ lập và trình bày BCTC được áp dụng.
5.2. Xem xét sự cần thiết phải hoàn thành danh mục kiểm tra thuyết minh BCTC về khoản mục này để bảo đảm việc trình bày và thuyết minh phù hợp.
5.3. Đảm bảo đã thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp trong HSKiT để hỗ trợ cho việc thực hiện tất cả các thuyết minh.
CÁC TÌNH HUỐNG PHÁT SINH THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI THƯỜNG GẶP
Khái niệm, bản chất, nguyên nhân phát sinh “thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” trong thực tế làm kế toán có 5 trường hợp phổ biến như sau:
- Chênh lệch trong thời gian khấu hao tài sản cố định;
- Doanh thu chưa thực hiện phát sinh trong giao dịch bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ;
- Lỗ tính thuế chưa sử dụng;
- Thay đổi thuế suất trong tương lai;
- Thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong hợp nhất báo cáo tài chính
Xem thêm: 10 Sai lầm kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ thường mắc phải
———————————–
📞 Liên hệ với MHD ngay hôm nay để nhận tư vấn miễn phí:
🌍 Địa chỉ: 168 Trần Lựu, Phường An Phú, Thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
☎️ Hotline: 1900 98 99 68
📧 Email: info@mhd.vn
.
